YENİŞARDA NELER YAPILIRDI ?

(  N.Yaşar AKGÜL )

Her alanda olduğu gibi kültürel alanda da maalesef değerlerimizin önemli bir kısmı yok olmaya yüz tuttu. Günümüzden 25-30 yıl önce “Yenişarbademli’de neler yapılır dı ?” diye hafızalarımızı yokladığımızda bakın nelerle karşılaşıyoruz.

NOT: Yenişarbademli ağzında “Nazal N” denilen “burun N”si çokça kullanılır.. Bu kullanım Anadolu'nun birçok yerinde mevcuttur. Ancak özellikle Antalya ve Göller yöresinde daha da belirgindir. Bu ses dilin arka tarafının damağın arka tarafına değdirilmesi ve dilin üst ön dişlere yakın bir yerde dişlere değmeden durması ile çıkar. Bugünkü kullanımda en yakın ses tanımı N ve G seslerinin aynı anda çıkarılmaya çalışılmasıyla oluşur. Bunun için biz bu kullanımı kelime içinde (ng) şeklinde ifade edeceğiz.

Ağaca arbışılır Eşek ürküden yenir Oduna gidilir
Ağaca döllenilir Ev işletilir Oğlan everilir
Alaf verilir Fiçce oynanır Ot gazılır
Alanga gidilir Fidan sulanır Öküz güdülür
Arabaşı dökülür Fişne gurutulur Öküz tokuşturulur
Arıkdan tüğlenir Gaanı goşulur Ölü ölür
Armıt gurutulur Gamış biçilir Öngül goşulur
Armıt kaklanır Gamış çintilir Patoz atılır
Azık daşınır Garaca basdırılır Peşgir tutulur
Bağ bozulur Garaca sulanır Pilaf salınır
Bekmez gaynatılır Garık açılır Salından dutulur
Belek dağıtılır Gavete toplanır Sap atılır
Birdirbir oynanır Gazan gaynatılır Sap çekilir
Bişi yapılır Gerdime toplanır Sap toplanır
Böğülce deşirilir Geremit ekmee verilir Seven dikilir
Böğülce dilinir Gıncırağa binilir Sıcakdan dayfalınır
Böğülce gıyılır Gıymık yarılır Sığır sürülür
Böğülce gurutulur Gız çıkarılır Sırt yünür
Böğülce yolunur Gız gaçırılır singmecik oynanır
Bulgur çekilir Gici dutar Soğukdan buyulur
Bulgur üyütlenir Goyun böğedinde çimilir Süpürge bağlanır
Bulgur gaynatılır Göbek toplanır Sürge çekilir
Ceviz gabırcaklanır Göğer dikilir Süt sağılır
Cicavık gazılır Gölle bişirilir Şalvar depilir
Çalkamaç yapılır Gölle yenir Şipdan giyilir
Çaraş gaynatılır Gövelek toplanır Tahta hanayda ımızganır
Çardakda yatılır Güneyik gazılır Tarna yapılır
Çayda çimilir Güye gaçırılır Tavuk yolunur
Çayıra goşulur Güye oğşanır Tef çalınır
Çift sürülür Harman galdırılır Temel bekidilir
Çöğür dikilir Hasır dokunur Tenggerek eğrilir
Dakgı dakılır Haşgaş sürtülür Ters çekilir
Dam kürünür Herse yapılır Tevek gurutulur
Dergi çekilir Horata yapılır Tomruk çekilir
Deşdivandan gaçılır Hülübe bişirilir Tufran sallanır
Dibek döğülür Iscak daş oynanır Türkü çığırılır
Dibile kömbesi yenir Isdar dokunur Un üyütülür
Dirgen dutulur İfrit olunur Uzuneşşek oynanır
Donguz avına gidilir İletir gazılır Yalama gabak yenir
Döl alınır İp bükülür Yapaa didilir
Döşek doldurulur İzinneme çıkarılır Yarma çekilir
Düğen sürülür Kepeze edilir Yayık yayılır
Düğün yapılır Keşiğe gidilir Yengliceklik yapılır
Düllük oynanır Kirez gurutulur Yepinti yapılır
Dürü dağıtılır Kömbe yapılır Yeygi çekilir
Ekin biçilir Lata çekilir Yonca biçilir
Ekin ekilir Löke üzüm asılır Yöndeme çekilir
Ekizin yarında çimilir Mal sulanır Yün gırkılır
Ekmek eylenir Mekge gırılır Yünü yünülür
Elma kaklanır Mekge ütülür Yüzük oynanır
Emet oynanır Mıkla yapılır Zıvanadan çıkılır
Ergenli sokakda eftiklenir Mıkla yenir Zıvgarıya goşulur
Erik kaklanır Minnet gazılır Zini yapılır
Eşeğe binilir Nadas edilir Zülbiye döşenir di…

Başka… Başka neler yapılırdı dersiniz ?

 

Bu Web Sitesi En İyi 1024x768 Ekran Çözünürlüğü ve Gerçek Renkte Görüntülenebilir.
Webmaster: N.Yaşar Akgül

Web hosting by Somee.com